Լանդշաֆտագիտության ուսումնասիրության մեթոդները

Գիրք՝ Գ․ Ավետիսյան «Լանդշաֆտագիտություն» էջ 8-12

Այլ․  Հ․Կ Գաբրելյան «Լանդշաֆտագիտություն» էջ 26-39

Հիմնական և առաջարկվող գրականություն.

1. Սայադյան Հ,Յա.,Սայադյան Հ.Յա. Լանդշաֆտային պլանավորման մեթոդական
   ուղեցույց Հարավային կովկասի երկրների օրինակով- Երևան, 2009, 1-12 էջ:
2. Գրիգորյան Գ.Բ. Լեռնային լանդշաֆտների պահպանման հիմունքները- Երևան, 1982,-
   152 էջ:

Առաջադրանքներ․

Հանձնարարված գրականության մշակում և ուսումնական նյութի վերլուծություն․

1. Ներկայացնել լանդշաֆտագիտության ուսումնասիրության մեթոդները։
   
2. Բնութագրել՜ ստացիոնալ և կիսաստացիոնալ, դաշտային, փորձարարական, լաբորատոր և համեմատական մեթոդները։
   
   1. Ստացիոնար և կիսաստացիոնար մեթոդներ: Երբ երևույթը կամ անգամ մեկ ամբողջ համալիր ուսումնասիրելու համար մշտական գործող կայան են են հիմնում և տարիներ շարունակ ամեն օր մի քանի անգամ դիտարկումներ են կատարում՝ գրանցելով տվյալները: Ստացիոնար են բոլոր օդերևութաբանական կայանները: Կիսաստացիոնար կայանում դիտարկումները ժամանակավոր են լինում:
   
   2. Դաշտային հանույթի մեթոդ: ԱՄենահիմնական մեթոդն է, կազմվում է արշավախումբ, որը մշակում է ծրագիր և դուրս գալիս դիտարկումներ կատարելու ու քարտեզագրելու: Այդ ընթացքում հավաքում են նմուշներ:
   
   3. Փորձագիտական մեթոդ: Բնության մեջ կան շատ երևույթներ, որ հազվադեպ են կրկնվում: Դրա համար անհրաժեշտ է ստեղծել այդ երևույթը և ուսումնասիրել: Առանձնացվում է փորձարարական հատված և արհեստական անձրևացում է կտարվում, լցված նյութերը հավաքվում են անոթի մեջ, չորացնում, կշռում և պարզում լվացման ինտենսիվությունը: Սելավենրը քիչ են, և դրանք արհեստական առաջացնելով կարելի է կատարել ուսումնասիրություններ:
   
   4. Լաբորատոր մեթոդ: Դաշտում հավաքած նմուշները լաբորիատորինաերում ենթարկվում են ուսումնասիրման: Կարող է լինելել քիմիական աալիզի պարզում, օրինակ դրա մեջ լուծված քիմիական տարրերի բաղադրությունը:
   
   5. Համեմատական մեթոդ: Այս մեթոդը կիրառություն ունի անծանոթ երևույթների ճանաչման ժամանակ, դրանով կարելի է համեմատություններ իրականացնել տարբեր օբյեկտների և երևույթների միջև, գտնելով դրանց տարբերություններն ու պատճառները:
   
   6. Քարտեզագրման մեթոդ: Լանդշաֆտային հանույթի խնդիրներից մեկը քարտեզահանումն է՝ տարածքի պատկերի տեղադրումը թղթի վրա: Մինչև դաշտ դուրս գալը կազմում են քարտեզի լեգենդան, դաշտում նշումներ անում, ապա բերում վերջնական տեսքի:
   
   7. Աէրոտիեզերական լուսանկարների վերծանման մեթոդ: Այս մեթոդը զարգացավ տեխնիկայի զարգացման հետ միասին: Սրանք ապեկտրոսկոպի տակ ցույց են տալիս ռելիեֆի ծավալը: Կան օբյեկտներ որոնք մոտիկից չեն երևում, մինչդեռ հեռվից շատ լավ պատկերվում են և օրինաչափություններ պարզում:
   
   8. Նկարագրական մեթոդ: Սա ամենահին մեթոդներից է: Այն ժամանակ աշխարհագրությունը այս մեթոդով է զարգացել: Այժմ նկարագրությունը կարող է լինել զուտ գիտական կամ մասնագիտական, մի նպատակով՝ ընթերցողին հասկանալի կերպով ներկայացնելու համար:
   
   9. Երկրաինֆորմացիոն մեթոդ: Լանդշաֆտագետը պետք է ինֆորմացիա կուտակի և իր կուտակած ինֆորմացիայից եզրակացություններ անի:
   
   10. Գծանկարչական մեթոդ: Երբեմն անհրաժեշտ է զանազան գծագրերի, բլոկդիագրամների, նկարների միջոցով պատկերացում տալ այլ երևույթի առարկայի վերաբերյալ: Նաև գործնական են գրաֆիկները:
   
   11. Վերադրման մեթոդ: Այս մեթոդը տարբեր ուսումնասիրություններով կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքների համադրությունն է: Այն ընդունված է քարտեզագրման դեպքում:
   
   12. Երկրաֆիզիկական մեթոդ: Այս մեթոդը օգտագործում է լանդշաֆտների երկրաֆիզիկան: Այսինքն, եթե ուսումնասիրվում են լեռնալանջերի տեղատարման պրոցեսները, պարզ նկատվում է, որ որքան լանջի թեքությունը մեծանում է, այնքան տեղատարումը ուժեղանում է: Դա կապված է երկրի ձգողականության ֆիզիկական ուժի հետ:
   
   13. Երկրաքիմիական մեթոդ: Այն օգնում է պրազել լանդշաֆտագիտության ուսումնասիրման ճյուղերի ներսում ընթացող երևույթների կենսաքիմիական մանրամասները: Դրանք պարզում են թե ինչու են կենսաբանական պրոցեսները այս կամ այն հատվածում ինտենսիվ կամ թույլ արտահայտված:
   
   14. Հնէալանդշաֆտային մեթոդ: Այս մեթեոդով պարզվում է, թե երկրաբանական տարբեր ժամանակաշրջաններում լանդշաֆտի զրագացումը ինչ առանձնահատկություններ է ունեցել, թե ինչ ուղղությամբ է ընթանում և կանխատեսվում ապագան: 
   
   15. Քանակական մեթոդ: Այն թվականորեն արտահայտում է նյութերի և երևույթների մեծությունն ու քանակը: Օրինակ՝ երկարությունը, հեռավորությունը, մակերեսը, կշիռը և այլն: Քանակական տվայլները մշակելով լանդշաֆտագետները ստանում են ինդեքսներ: 
   
   16. Մաթեմատիկական մեթոդ: Այս մեթոդը կատարում է բնական երևույթների հաշվարկումները, հաճախ բարդ օրենքների ու բանաձրևերի օգնությամբ: Օրինակ բանաձևի միջոցով հաշվում են Կորիոլիսի ուժը: 
   
   17. Մոդելավորման մեթոդ: Մոդելը ֆրանսերենից թարգմանաբար նշանակում է նմուշ, տիպար: Մոդելը առարկայի երևույթի պարզցված և նրան նմանվող տարբերակն է: Սա այն պրոցեսն է, երբ արհեստական մատերիալներից ստեղծվում է երևույթների կամ առարկաների նմանակը՝ դրա ուսումնասիրությունը ավելի հասանելի և հեշտ դարձնելու նպատակով:
   
   18. Հաշվեկշռային մեթոդ: Հաշվեկշիռ նշանակում է նյութական համակարգում մուտք և ելք կատարող տարրերի փոխհարաբերությունները: Ոսւոմնասիրելով հաշվեկշիռը կարող ենք կանխատեսումներ կատարել և մշակել միջոցառումներ նորմալ վիճակի բերելու: 
   
   19. Վիճակագրական մեթոդ: Սա նշանակում է երևույթների քանակական արտահայտությունների վերլուծությունը, որը հավանականության տեսության մեթոդների վրա եմ հիմնված: Այն լայնորեն կիրառվում է լանդշաֆտագիտության մեջ: 
   
3. Ներկայացնել՛ քարտեզագրական, աէրոտեզերական, քանակական, հնէալանդշաֆտագիտական մեթոդի դերն ու նշանակությունը։ Բերել օրինակներ։
   
   Քարտեզագրման մեթոդը լանդշաֆտային հանույթի խնդիրներից մեկը քարտեզահանումն է՝ տարածքի պատկերի տեղադրումը թղթի վրա: Օրինակ կարելի է դուրս գալ մի տեղանք, որը այդքան էլ մանրակրկիտ քարտեզ չունի, և զբաղվել դրա ուսումնասիրությամբ, և արդյունքում ստանալ պատրաստի քարտեզ:
   
   
   Աէրոտիեզերական լուսանկարների վերծանման մեթոդ: Այս մեթոդը զարգացավ տեխնիկայի զարգացման հետ միասին: Սրանք ապեկտրոսկոպի տակ ցույց են տալիս ռելիեֆի ծավալը: Կան օբյեկտներ որոնք մոտիկից չեն երևում, մինչդեռ հեռվից շատ լավ պատկերվում են և օրինաչափություններ պարզում: Օրինակ անտառներում ծառերի ծածկույթի ուսումնասիրությունը, հեռվից ավելի տեսանելի է ծածկույթը, և կարելի է ավելի ճշգրիտ եզրակացություններ անել:
   
   
   Քանակական մեթոդ: Այն թվականորեն արտահայտում է նյութերի և երևույթների մեծությունն ու քանակը: Օրինակ՝ երկարությունը, հեռավորությունը, մակերեսը, կշիռը և այլն: Քանակական տվայլները մշակելով լանդշաֆտագետները ստանում են ինդեքսներ: 
   Օրինակ խոնավացման գործակիցը կամ հոսքի գործակիցը: Հին ժամանակներում երկրաչափական եղանակով կարողացել էին չափել երկրագնդի շրջագծի երկարությունը: Արևի ճառագայթների օգնությամբ:
   
   Հնէալանդշաֆտային մեթոդ: Այս մեթեոդով պարզվում է, թե երկրաբանական տարբեր ժամանակաշրջաններում լանդշաֆտի զրագացումը ինչ առանձնահատկություններ է ունեցել, թե ինչ ուղղությամբ է ընթանում և կանխատեսվում ապագան: 
   
   
4. Ինքնուրույն ընտրել մեթոդներից մեկը և մանրամասն ներկայացնել դերն ու նշանակությունը։ Բերել օրինակներ, որոնց ուսումնասիրության ընթացքում կիրառում են տվյալ մեթոդը։